ORDE COLIIFORMES.
Familie Coliidae, onderfamilie Coliinae, geslacht Colius. Een groep van zes in Afrika levende soorten. Verder is er de onderfamilie Urocoliinae. Ze lijken enigszins op papegaaien wat hun gedrag betreft. Ze hebben vinkachtige snavels die ze bij het klimmen gebruiken. Ook hebben ze een lange smalle staart en een opvallende kuif. Muisvogels komen alleen in Afrika ten zuiden van de Sahara voor, daar leven zij in de savannen op zoek naar vele soorten vruchten, bladknoppen en insecten. Ze hangen vaak ondersteboven, of alleen met de snavel, aan takken.
Zij leven in kleine groepjes van 10 - 12 vogels, maar soms in grotere groepen.
In Zuid Afrika zijn zij een ware plaag voor de fruittelers, als zij met een groep de fruitplantage aandoen wordt er veel fruit, bladknoppen e.d. door de vogels vernield.
De vogels bezitten een extra tussengewricht tussen de onderkaak en de schedelbasis en voorts andere anatomische bijzonderheden. Door deze specifieke kenmerken behoren muisvogels tot de gehele aparte orde Coliiformes.
Geslachtsonderscheid is bij deze vogels niet duidelijk te zien.
Met hun bruinige of grijzige kleur zijn muisvogels weinig opvallende vogels, de bevedering lijkt meer op een bol wol, zij hebben een lange stijve staart deze heeft een afmeting van 20 - 25 cm veel vogels bezitten een kuifje. De snavel lijkt meer op dat van een parkiet of valk, deze gebruiken zij om de vruchten e.d. klein te maken en op te eten.
Daarnaast gebruiken zij deze snavel tezamen met staart en poten om te klauteren langs plantenstengels en takken.
De vogels hebben opvallende poten met zeer beweeglijke tenen. De eerste en vierde teen kunnen zij zowel naar voren als naar achteren plaatsen, dit noemen wij pamprodactyl.
Als de vogels slapen hangen zij aan deze poten met de kop naar boven, het lijkt alsof ze hangen met opgetrokken schouders, vaak hangen zij in groepjes van 4 - 6 vogels stijf tegen elkaar aan.
Door hun aparte staart lijken de vogels veel op ratten en muizen, vooral als ze door het kreupelhout en doornige struiken kruipen op zoek naar diverse vruchten. In Midden Afrika vormen de vruchten van de Jujubenstruik een soort Zyzyhus een lekkernij voor deze vogels. Ook cactusvijgen, druiven en zoete limoenen versmaden zij niet.
De volière moet aangepast zijn aan hun dunne ontlasting.
Gestreepte muisvogel - Colius striatus - Speckled Mousebird
Deze 39 cm (inclusief staart) metende vogel is de meest verspreide muisvogel met maar liefst 18 ondersoorten. We vinden ze in Afrika ten zuiden van de Sahara, in Zuidoost Afrika komen ze voor tot op hoogten van 2800 meter. Daar trekken zij rond in groepen van 5 tot 20 vogels.
De zuidelijke Gestreepte muisvogels hebben een zwarte boven - en een zilvergrijze ondersnavel, de noordelijke hebben bovendien een gele vlek aan de basis van de bovensnavel. De iris kan aan weerskanten van de pupil anders van kleur zijn dan erboven of eronder.
Hoog in de beplanting bouwen muisvogels komvormige nesten van diverse plantenvezels, hooi en kokosvezels, hierin legt het popje 2 tot 5 witgroenige eitjes die na 12 - 13 dagen uitkomen. Zowel het mannetje als het popje maar ook losse mannen en poppen, met andere woorden de hele familie zorgt voor de opfok van de jonge muisvogels. De jongen worden hoofdzakelijk met vruchten en bladknoppen grootgebracht, een enkele keer worden tevens wat insecten gevoerd. Op een leeftijd van zo'n 11 - 14 dagen klauteren de jongen het nest al uit, zij kunnen dan nog niet vliegen en zijn de helft kleiner dan hun ouders, zij houden zich dan schuil tussen het gebladerte. Zij worden dan nog tot op een leeftijd van 4 à 6 weken gevoerd. Pas na 2 maanden zijn ze even groot als volwassen exemplaren. De troepjes waarin men de vogels meestal bijeen ziet, zullen vaak uit oude vogels met hun jongen bestaan.
Ook in gevangenschap komt dit vaak voor, omdat ook deze vogels praktisch het hele jaar doorgaan met broeden.
Om de vogels tot hun recht te laten komen, moeten zij kunnen beschikken over een ruime beplante buiten - met verwarmde binnenvolière. Als er regelmatig wat groenvoer aangeboden wordt zullen de muisvogels meestal de beplanting met rust laten. Worden de vogels binnen gehuisvest dan broeden zij eigenlijk het gehele jaar door. Het mooiste zou zijn om een groepje muisvogels bij elkaar te houden. Als we de vogels in een hele grote ruimte (een tropenkas) kunnen houden dan komt het voor dat er twee groepen vormen, per groep hebben zij dan een eigen territorium wat goed verdedigd wordt.
Met een prima vruchtenpaté of universeelvoer aangevuld met vele vruchten, bessen e.d., eventueel aangevuld met wat kleingesneden tahoe zijn de vogels het hele jaar door prima in conditie te houden.
Blauwnekmuisvogel - Colius macrourus - Blue - naped Mousebird
De Blauwnek muisvogel met de afmeting van 36 cm komt voor van Soedan, Ethiopië en Somalië doorgaande naar Oeganda en Kenia tot Tanzania. In Oost Afrika vinden we tot op 1600 meter en in Ethiopië tot 2100 meter hoogte. Daar zien we ze met kleine groepjes in de savannegebieden en de regenwoudzone.
Ook bij deze vogels is geen geslachtverschil waarneembaar.
Opgemerkt moet echter worden dat de Colius m. macrourus lichter van kleur is dan de Colius m. griseogularis die duidelijk een warmere kleur bezit.
De Roodwang muisvogel - Colius indicus - Red-faced Mousebird
De Roodwang muisvogel uit Zaïre en omliggende landen lijkt veel op de Blauwnek muisvogel, maar mist de rode nek.
In tegenstelling tot de Gestreepte muisvogel die vanwege het grote voedselaanbod het hele jaar door broed, komt de Blauwnek muisvogel alleen in de regentijd tot voortplanting. Ook in de volière houdt deze vogel dit broedseizoen aan.
De huisvesting, nestgelegenheid en verzorging komt geheel over met de voorgaande soort.
Beide soorten worden regelmatig in gevangenschap gefokt.
| Coliidae | Mousebirds | Muisvogels |
| Colius castanotus | Red-backed Mousebird | Roodstuitmuisvogel |
| Colius colius | White-backed Mousebird | Witstuitmuisvogel |
| Colius colius colius | ||
| Colius colius damarensis | ||
| Colius leucocephalus | White-headed Mousebird | Witkopmuisvogel |
| Colius leucocephalus leucocephalus | ||
| Colius leucocephalus turneri | ||
| Colius striatus | Speckled Mousebird | Bruine muisvogel |
| Colius striatus affinis | ||
| Colius striatus berlepschi | ||
| Colius striatus cinerascens | ||
| Colius striatus congicus | ||
| Colius striatus erlangeri | ||
| Colius striatus hilgerti | ||
| Colius striatus integralis | ||
| Colius striatus jebelensis | ||
| Colius striatus kikuyensis | ||
| Colius striatus kiwuensis | ||
| Colius striatus leucophthalmus | ||
| Colius striatus leucotis | ||
| Colius striatus minor | ||
| Colius striatus mombassicus | ||
| Colius striatus nigricollis | ||
| Colius striatus rhodesiae | ||
| Colius striatus simulans | ||
| Colius striatus striatus | ||
| Colius striatus ugandensis | ||
| Urocolius indicus | Red-faced Mousebird | Roodwangmuisvogel |
| Urocolius indicus indicus | ||
| Urocolius indicus lacteifrons | ||
| Urocolius indicus mossambicus | ||
| Urocolius indicus pallidus | ||
| Urocolius indicus transvaalensis | ||
| Urocolius macrourus | Blue-naped Mousebird | Blauwnekmuisvogel |
| Urocolius macrourus abyssinicus | ||
| Urocolius macrourus griseogularis | ||
| Urocolius macrourus laeneni | ||
| Urocolius macrourus macrourus | ||
| Urocolius macrourus massaicus | ||
| Urocolius macrourus pulcher | ||
| Urocolius macrourus syntactus |